April 30

ՀՈՂԸ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻ ՕՐԳԱՆԻԶՄՆԵՐԸ

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ կենդանի օրգանիզմներ են հանդիպում հողում:
    Օգտագործվում են բակտերիաներ , սնկեր և անձրևաորդեր։
  2. Ի՞նչ է հողը, իսկ հումո՞ւսը:
    Հողը երկրագնդի մակերևույթի վերին բերրի շերտն է:

    Իսկ հումուսը Այդ մնացորդները բակտերիաների և սնկերի օգնությամբ քայքայվում են, առաջանում է օր­գանական նյութերով հարուստ հումուս, որր հողին հաղորդում է մուգ գույն:
  3. Ինչո՞ւ է հողի վերին շերտը մուգ գույնի:
    Որովհետև վերին շերտի մեջ հումուսը շատ է։
  4. Ի՞նչ նյութեր են պարունակվում հողում:
    Տարբեր բույսերի և կենդանիների մնացորդներ։
  5. Ի՞նչ են պարարտանյութերը:
    Պարարտանյութերը պարունակում են տարբեր նյութեր և լրացուցիչ սնունդ են բույսի համար:
  6. Ի՞նչ նպատակով են իրականացնում հողի արհեստական ոռոգումը, փխրեցումը:
    Բույսերի աճի համար անհրաժեշտ են նաե ջուր, թթվածին և այլ նյու­թեր: Ջրի պարունակությունը հողում փոփոխական է: Երբ անձրեները սա­կավ են, անհրաժեշտ է արհեստական ոռոգում, որի համար օգտագործում են լճերի, գետերի, ջրամբարների, ջրանցքների ջրերը: Իսկ թթվածնով հարստացնելու համար հողր փխրեցնում են:
March 6

ՔԱՄԻ, ՔԱՄՈՒ ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ է քամին: Ինչպե՞ս է առաջանում:
    Մթնոլորտային բարձր ճնշման վայրից օդի զանգվածը տեղափոխվում է ցածր ճնշման վայր, և առաջա­նում է քամի։
  2. Քամու ի՞նչ տեսակներ գիտեք: Որո՞նք են բնորոշ Հայաստանի տարածքին:
    Տարբերում են քամու հետևյալ տեսակները՝ բրիզներ, լեռնահովտային քամիներ, մուսսոններ, պասսատներ:
  3. Ինչո՞վ են բրիզները տարբերվում մուսսոններից:
    Մուսսոններ: Ի տարբե­րություն բրիզների և լեռնահով­տային քամիների՝ մուսսոններն ընդգրկում են ընդարձակ տա­րածքներ մայրցամաքների և օվկիանոսների միջև:
  4. Ինչո՞ւ պասսատները չեն փոխում իրենց ուղղությունը:
    Պասսատներ: Պասսատներն արևադարձային լայնություններից դե­պի հասարակած փչող քամիներն են, որոնք իրենց ուղղությունը երբեք չեն փոխում: Պատճառն այն է, որ արևադարձային լայնություննե­րում մթնոլորտային ճնշումն ամբողջ տարվա րնթացքում միշտ բարձր է, իսկ հասարակածային լայնություններում՝ միշտ ցածր:
March 5

Մթնոլորտային ճնշում

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ է մթնոլորտային ճնշումը:
    Մթնոլորտի կողմից Երկրի մակերևույթի և դրա վրա գտնվող առար­կաների վրա գործադրած ճնշումը կոչվում է մթնոլորտային ճնշում։
  2. Ի՞նչ սարքով են չափում մթնոլորտային ճնշումը:
    Մթնոլորտային ճնշումը չափում են ճնշաչափ (բարոմետր) կոչվող սար­քով։
  3. Ինչպե՞ս է փոխվում մթնոլորտային ճնշումն ըստ բարձրության։
    Եթե ցուցմունքը 760 մմ ֊ից ավելի է, ապա ճնշումը բարձր է, իսկ եթե պակաս է՝ ցածր:
  4. Ի՞նչ են ցիկլոնը և անտիցիկլոնը:
    Երկրագնդի վրա մթնոլորտային ցածր ճնշման մարզն անվանում են ցիկլոն, իսկ մթնոլորտային բարձր ճնշման մարզը՝ անտիցիկլոն:
  5. Երևանում մթնոլորտային ճնշումը հավասար է 660 մմ բարձրությամբ սնդիկի սյան գործադրած ճնշմանը: Հաշվեք, թե նույն պահին ճնշու­մը որքա՞ն կլինի Սևանա Լճի ափին, եթե այն Երևանից բարձր է մոտ 1 կմ:
    560 մմ
February 28

ՄԹՆՈԼՈՐՏ.ՄԹՆՈԼՈՐՏԻ ԿԱԶՄԸ ԵՎ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ է մթնոլորտը, ի՞նչ գազերից է կազմված:
    Մթնոլորտը Երկիր մոլորակը շրջապատող օդային թաղանթն է: Մթնոլորտը կազմված է ազոտից և թթվածնից։
  2. Ինչո՞ւ օդը չի ցրվում-հեռանում Երկրից:
    Որովհետև  վերջի­նիս ձգողական ուժի շնորհիվ մթնոլորտը մնում է Երկրի վրա և միասին պտտվում նրա շուրջը։
  3. Ո՞րն է մթնոլորտի վերին սահմանը:
    մթնոլորտի վերին սահմանը  մթնոլորտի ամենաբարձր ու ամե­նահաստ շերտն է: 
  4. Ըստ բարձրության՝ ի՞նչ շերտեր են առանձնացնում մթնոլորտում:
    Առանձնանում են ներքնոլորտ, վերնոլորտ և ար­տաքին ոլորտ:
  5. Ինչո՞ւ է ներքնոլորտը համարվում մթնոլորտի ամենակարևոր շերտը:
    Որովհետև բևեռային շրջաննե­րում 8-10 կմ է, իսկ հասարակածային լայնություննե­րում՝ 17-20 կմ:
  6. Ի՞նչ դեր ունի օզոնի շերտը:
    Այս շերտը կլանում է Արեգակից եկող, կյանքի համար վտանգավոր ուլտրամա­նուշակագույն ճառագայթները:
February 20

Գետեր

Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ի՞նչ է գետը:
Գենտ այն է ,որ երբ երկրի մակերևույթի վրա թափվող մթնոլորտային տեղումների մի մասը ներծծվում է, մի մասը գոլորշանում, իսկ մնացածը սկսում է հոսել փոքր առվակների տեսքով, որոնք, միանալով իրար, կազմում են գետակներ և գետեր:

2. Ի՞նչ մասերից է բաղկացած գետային համակարգը:
գետային համակարգը բաղկացած է գետը ջրային համակարգ է, որն ունի իր առանձին մասերը:Երկրի մակերևույթի այն ձգված գոգավորությունը, որի ցածրադիր մասով հոսում է գետը, կոչվում էգետահովիտ, իսկ գետահովտի ամենացածր մասը՝ հուն:

3. Գետերի սնման ի՞նչ աղբյուրներ գիտեք: Բերեք օրինակներ:
Ես գիտեմ Գետերի սնման հիմնական աղբյուրներն են անձրևաջրերը, ձյան և սառցադաշտերի հալոցքային ջրերը, ստորերկրյա ջրերը: 

Անձրևաջրերով սնվող գետերից հայտնի են Ամազոնը, Կոնգոն: Ձնհալքային սնում ունեն Օբը, Ենիսեյը: Սառցադաշտերի հալոցքային ջրերից են սնվում բարձր լեռնային գետերը Ամուդարյա, Սիրդարյա:
4. Ի՞նչ տարբերություն կա հորդացման և վարարման միջև:
Վարարումից գետերի մեջ ավելանում է կոշտ նյութ։
Հորդացումից գետի մակարդակը բարձրանում է։

December 19

Սովորողի առաջին շրջանի հաշվետվություն

Ընթացքը`

1.Բլոգում տեղադրել բնագիտության բաժնի հղումը
Բաժնի հղումը :

2.Առանձնացնել այն նախագծերը, որին մասնակցել ես, ինչ կուզենայիր ավելացնել։
Դեղաբույսերը մեր կյանքում

3.Տեղադրիր այն ուսումնական նյութերի հղումները, որոնց առաջադրանքները կատարել ես։
Երկրի պտույտն իր առանցքի և Արեգակի շուրջ
ԼՈՒՍԻՆԸ ՈՐՊԵՍ ԵՐԿՐԻ ԱՐԲԱՆՅԱԿ: ԼՈՒՍՆԻ ՓՈՒԼԵՐԸ
Աստղագիտությունը Հայաստանում
Ինչ է բնությունը

4. Գործնական պարապմունքներից որին ես մասնակցել և ինչ ես սովորել։
Ես չեմ մասնակցել

5. Քանի ֆլեշմոբի ես մասնակցել
Մեկ

December 19

Դեղաբույսերը մեր կյանքում

Ինչ է դեղաբույսը.Դեղաբույսերը մարդկանց և կենդանիների տարբեր հիվանդությունների բուժման ու կանխարգելման համար օգտագործվող բույսերի խումբ են: Համաշխարհային բուսական աշխարհի մոտ 21000 տեսակ օգտագործվում է բուժիչ նպատակներով: ՀՀ-ում բուժիչ հատկություններով օժտված է մոտ 1500 բուսատեսակ (օգտագործվող դեղապատրաստուկների մոտ 40%-ն ունի բուսական ծագում)։Հավաքած դեղաբույսերը սովորաբար չորացնում են հատուկ չորանոցներում կամ ստվերում՝ բացառությամբ մի քանիսի, որոնց թարմ հումքից ստանում են եթերայուղեր և հյութեր: Չորացրած դեղաբույսերն օգտագործում են թուրմեր, եփուկներ պատրաստելու համար.

  • Հին Հայաստանում նույնպես զանազան հիվանդություններ բուժում էին բույսերով: Մ.թ.ա. I դարում Հայոց Արտաշես Բ թագավորը հիմնել էր հատուկ պարտեզաբուրաստաններ, որտեղ աճեցվում էին տարբեր բուժիչ բույսեր: Որոշ բույսեր, օրինակ՝ լոշտակը, սև գնդիկը (սոնիճը), հազարը (կաթնուկը), այնքան հայտնի էին իրենց բուժիչ հատկություններով, որ դարձել էին պաշտամունքի առարկա: 
  • Դեղաբույսերի բուժիչ հատկությունների մասին հայ մատենագրության մեջ առաջին գրավոր վկայությունը կատարել է Եզնիկ Կողբացին V դարում, իսկ որպես դեղամիջոցներ` օգտագործել են Մխիթար Հերացին և Ամիրդովլաթ Ամասիացին: 

Ընթացքը՝ սովորողն ընտրում է որևէ դեղաբույս,խոտաբույս, ուսումնասիրում է այն՝ տարածվածությունից մինչև նշանակություն, ընտանեկան դպրոցի անդամներին էլ է ընդգրկում աշխատանքների մեջ, առաջարկում է որևէ դեղատոմսի պատրաստում։

Արդյունքում՝ նյութերի հրապարակում բլոգում, թեյի համտես։

November 6

Երկրի պտույտն իր առանցքի և Արեգակի շուրջ

Հարցեր և առաջադրանքներ`

1. Որն է համարվում օրական և որը` տարեկան պտույտ։
Իր առանցքի շուրջ պտտվելը ակնառու կարող եք տեսնել նրա մոդելի գլոբուսի օրինակով: Երկրի վրա տեղի ունեցող որոշ երևույթներ բացատրվում են Երկրի՛ իր առանցք շուրջ պտույտով:Օրինակ գիշերվա և ցերեկվա հերթափոխումը:
2. Ինչ է նշանակում ուղեծիր և ինչ տեսք ունի Երկրի ուղեծիրը։
Պտույտի այդ պահին Արեգակին ուղղված կողմում կլինի ցերեկ ,իսկ հակառակ կողմում գիշեր: Բնականաբար ցերեկն ու գիշերը հերթափոխում են միմյանց:

3. Նշեք տարվա գիշերահավասարի օրերը։
24ժ

4. Ինչպես կբացատրեք չորս տարին մեկ փետրվար ամսվա 29֊րդ օրվա ավելացումը և ինչպես են անվանում այդ տարին։

October 17

ԼՈՒՍԻՆԸ ՈՐՊԵՍ ԵՐԿՐԻ ԱՐԲԱՆՅԱԿ: ԼՈՒՍՆԻ ՓՈՒԼԵՐԸ

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ինչո՞ւ է Լուսինը միշտ դեպի Երկիր ուղղված միայն մի կողմով:
    Որովհետև լուսինը պտույտ կատարում է իր բոլոր առանցքի շուրջրը, դրա համարել մեզ նա երեվում է մի կողմից:
  2. Ինչի՞ հետևանքով են առաջանում Լուսնի փուլերը:
    Երբ լուսինը գտնվում է Արեգակի և Երկրի միջև, նրա լուսավորված մասը երկրից չի երևում: 1-2 օր հետո երևում է լուսնի բարակ եղջուր, իսկ մեկ շաբաթ անց երևում է լուսնի կեսը: Դա կիսալուսնի փուլն է: Մեկ շաբաթ անց լուսինը երևում է ամբողջովին: Դա լիալուսնի փուլն է: Մեկ շաբաթ հետո փոքրանում է դառնում կեսը, իսկ մեկ շաբաթից անհետանում է վերադարնալով նորալուսնի փուլը:
  3. Ի՞նչ կառուցվածք ունի Լուսնի մակերևույթը:
    Լուսկի մակերևույթը պատված է փոշու և ժայռաբեկորների խարդուրդով: Կան բարձր լեռնաշղթաններ և խարնարաններ: Խարնարանները առաջացել են երկնաքարերի հարվածներից և հրաբուխների հետևանքով: Լուսինը մթնոլորդ չունի այդ պպատճառով ցերեկը ջերմաստիճանը բարձրանում է մինչև 120՞C, իսկ գիշերի իջնում է մինջև “- 160՞C”: Լուսնի վրա բացակայում է թթվածինը և ջուրը, այդ պատճառով այնտեղ բուսական և կենդանական աշխարհ գոյություն չունի:
  4. Ինչո՞ւ Լուսնի վրա կյանք գոյություն չունի:
    Որովհետև այնտեղ Ջերմաստիճանը շատ բարցր է120 0C:
  5. Ե՞րբ է մարդը ոտք դրել Լուսնի վրա:
    Ոտք դրելեն լուսնի վրա 1969թ.:
  6. Գիշերը նայեք Լուսնին: Նրա տեսքից որոշեք, թե մոտակա օրերին իր եղջյուրը կաճի՞, թե՞ կնվազի: