November 21

Պատիկ 2

  1. Գտիր  9-ի  կրկնապատիկը։
    18
  2. Գտիր  4-ի  եռապատիկը։ 
    12
  3. Գտիր   6-ի  քառապատիկը։
    24
  4. Գտիր  15-ի  հնգապատիկը։    
    75
  5. Գտիր  12-ի  տասնապատիկը։   
    120
  6. Թվարկիր  11-ի  պատիկ մի  քանի թիվ,  որոնք փոքր են 70-ից։
    11, 22, 33, 44, 55, 66:
  7. Թվարկիր   4-ի պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 4-ի պատիկ ամենափոքր թիվը։
    4,8,12,16,…..
  8. Գրեք  8-ի  պատիկ մի քանի թիվ, որոնք փոքր են 64-ից։
    16,24,32,50,58,
  9. Գրեք  13-ի  պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 13-ի պատիկ ամենափոքր թիվը։
    13,26,39,52, Ամենափոքր պատիկը 1-նե:
  10. Թվարկիր 5-ի պատիկ մի քանի թիվ, որոնք մեծ են 25-ից։
    30,35,40,45,50,55,60:
  11. Թվարկիր  14-ի պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 14-ի պատիկ ամենափոքր թիվը։
    14,28,42,56,Ամենեափոքր թիվը 14-նե:
  12. Թվարկիր 16-ի պատիկ մի քանի թիվ, որոնք փոքր են 60-ից։
    16,42,58:
  13. Թվարկիր  9-ի պատիկ մի քանի թիվ, որոնք մեծ են 27-ից։
    36,45,54,63:
  14. Գրեք  15-ի  պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 15-ի պատիկ ամենափոքր թիվը։
    15,30,45,60,75,90,ամենափոքր թիվը 15-նե:
  15. Ո՞րն է ամենափոքր եռանիշ թվի վեցապատիկը։
    Ամենափոքր եռանիշ թվի վեցապատիկը 600-նե:
  16. Ո՞րն է ամենամեծ  վեցանիշ թվի կրկնապատիկը։
    1999 998
  17. Ո՞րն է ամենափոքր  հնգանիշ թվի քառապատիկը։
    40 000
  18. Ո՞րն է ամենափոքր  երկնիշ թվի քառապատիկը:
    40
  19. Սիրելի սովորողներ, այժմ ինքներդ կազմեք նմանատիպ առաջադրանքներ։

Ո՞րն է ամենամեծ վեցանիշ թվի հնգապատիկը։

November 21

Լեզվական աշխատանք

  1. Բառերից անջատեք նախածանցները:

Վերհանել, դժբախտ, տհաճ, անհնար, չկամ, չգալ, դժգոհ, անհեռատես, արտասահման, տգետ, տհաս, ցտեսություն, դժկամ:
Վերհանել – վեր- հանել
դժբախտ – դժ-բախտ
տհաճ – տ – հաճ
անհնար – ան – հնար
չկամ – չ – կամ
չգալ – չ – գալ
դժգուհ – դժ – գոհ
անհեռատես – ան – հեռատես
արտասահման – արտ – սահաման
տգետ – տ – գետ
տհաս – տ – հաս
ցտեսություն – ց – տեսություն
դժկամ – տժ – կամ 

  • Վերջածանցներից յուրաքանչյուրով կազմեք ածանցավոր 3 բառ։

Եղեն – խմորեղեն , բուլկեղեն , նպարեղեն
Ուհի –տնտեսուհի , աշակեռտուհի , ուսուսչուհի
Ություն – լավություն , վատություն , դժբախություն
Իչ –մարզիչ , քիչ , վարիչ
Որեն –օրստորեն , պամականորեն , փաստորեն
Արան –ճաշարան , դասարան , հանդերցարան
Ավոր –ածանցավոր , շնավոր , բախտավոր

  • Բառերը բաժանեք արմատների, ածանցների և տեղավորեք աղյուսակում:

Բարձրաձայն, անգրագետ, լավամարդ, անհանգիստ, լեզվանի, մարդկային, հեռագրատուն, լուսարձակ, բառ, աստղադիտարան, պատուհան, հոգի, նավ, հանրագիտարան, գալուստ, սառը, դանակ, նավակ, գազանանոց, հեռուստատեսություն, հողագուդ, բուժքույր, բժշկուհի:

ՊարզԱծանցավորբարդԲարդ ածանցավոր
Բառ,հոգի,նավ,սառը,: դանակ,Անգրագետ,անհանգիստ,
լեզվանի,մարդկային,պատուհան
գալուստ,նավակ,հողագուդ,բժշկուհի:
Բարձրաձայն,լավմարդ,
լուսարձակ,բուժքույր:
Հեռագրատուն,աստղադիտարան, Հանրագիտարան,գազանանոց Հեռուստատեսություն:
  • Պարզ բառերին արմատներ ավելացրեք և ստացեք բարդ բառեր:

Շուն – շնաձուկ, գինի – գինետուն, բույս -բուսակեր , հույս – հուսահատ, տարի – տարեվերջ, օր – օրացույց:

November 21

մագաղաթ

Ըստ հունական ավանդության ստեղծվել է փոքրասիական Պերգամոն քաղաքում, թագավոր Եվմենես II-ի (մ․թ․ա․ 197—159) օրոք։ Քաղաքի անունով կոչվել է պերգամենտ։ Պապիրուսի համեմատությամբ թանկ էր, սակայն՝ դիմացկուն, գրվում էր երկու երեսին և իրար վրա դնելով ստացվում էր այժմյան գրքի ձևը։ Հայերը գործածել են «մագաղաթ» անվանումով։

Մագաղաթի համար օգտագործվել է մանր և խոշոր եղջերավոր մատղաշ անասունների մորթին։ Ունեցել է մշակման տարբեր եղանակներ, որոնց դեղատոմսերը պահպանվել են հայերեն բազմաթիվ ձեռագրերում։ Հայերը մինչև 89-րդ դարերում օգտագործել են մագաղաթ, այնուհետ նաև թուղթ, որը գնալով տիրապետող է դարձել։

Հայերեն ամենամեծ մագաղաթյա ձեռագիրը «Մշո ճառընտիրն» է, որը ունեցել է 75×50 սմ մեծության 660 (այժմ՝ 600) թերթ՝ պատրաստված արջառի և երինջի կաշվից, ամենափոքրը՝ լուցկու տուփից փոքր է, պատրաստված նորածին ուլի մորթուց։

November 21

Որդան Կարմիր

Հնում Արարատյան դաշտում աճում էին այնպիսի խոտեր, որոնք ծնունդ էին տալիս մի տեսակ միջատների, որդերի։

Հայերը հավաքում էին այդ որդերը, եփում և ստանում մուգ ու պայծառ կարմիր գույնի ներկ, որ կոչվում էր որդան կարմիր կամ Հայկական ներկ։

Շատ երկար դարեր այդ ներկը եղել է Հայաստանի հպարտությունը։ Այն ունեցել է համաշխարհային համբավ։ Հաճախ հեռավոր երկրներում «Հայոց աշխարհի»-ի փոխարեն օգտագործում էին Որդան կարմիրի երկիր արտահայտությունը։ Որդան կարմիրի արտադրությունը եղել է Հայ թագավորների մենաշնորհը։ Քաղաքամայր Արտաշատում կային հատուկ ներկատներ, որոնց կոչում էին արքայական։ Հին Հայաստանից արտահանվող ապրանքների բոլոր ցուցակները սկսվում էին որդան կարմիրով։

Որդան կարմիրը Հին Հայերի մոտ եղել է որպես ՄԻԱՍՆՈՒԹՅԱՆ խորհրդանիշ։ Պատմական Հայաստանի Բոլոր գավառների և իշխանական տների բազմատեսակ զինադրոշների վրա իշխող է եղել այս գույնը։ Տիգրան II-ի Թագավորության ժամանակաշրջանում Հայկական Հպատակություն ընդունած վասալ արքաները իրենց դրոշների վերին երիզը ներկում էին որդան կարմրով, որով իրենց հավատարմությունն էին հավաստում Հայոց Արքայից-Արքային։

Արաբները Արտաշատ քաղաքը կոչել են որդան կարմիրի քաղաք։

15-րդ դարում Հայ մեծ բժիշկ Ամիրդովլաթ Ամասիացին իր աշխատություններից մեկի մեջ հետաքրքիր տեղեկություն է հաղորդում այս ներկի առանձնահատկությունների մասին։

19-րդ դարում Այղր լճի շրջակայքում և Արաքսի մերձափնյա Շորլու, Սարվանլար, Խոր Վիրապ վայրերում դեռևս աճում էին որդան կարմիրի սեզերը։

Շուրջ երկու հազար տարի Հայկական որդան կարմիրը եղել է աշխարհի ամենաթանկարժեք ու բարձրորակ ներկը։ Նրանով ներկում էին ոչ միայն խաների հանդերձները, այլև նկարազարդում էին թանկարժեք մագաղաթները։ Որդան կարմիրը օգտագործել է նաև որպես թանաք։ Հին և միջին դարերում Արևելքի և Եվրոպայի թագավորներն ու կաթողիկոսները ստորագրում էին միայն որդան կարմիր թանաքով։ Աշխարհում տարածված կարմիր թանաքով ստորագրությունը (բոլոր տեսակի փաստաթղթերի վրա) սկիզբ է առել Հայկական որդան կարմիր օգտագործումից։